Tasarlamak Üzerine
Tasarlama ya da tasarım sanıldığının aksine ileriye dönük değil geriye dönük bir eylem olduğunda anlamlıdır. Aksi yönde olduğunda ancak bir temenni ya da varsayım olabilir.
Tasarımın başlaması ancak elinizde başı sonu belli, ne işe yarayacağı üzerinde uzlaşılmış bir olgu olduğunda mümkündür. Bu henüz belli değilse tasarladığınızı düşündüğünüz şeyi tasarlamanız mümkün olmaz. Ne yaptığınızdan emin olmadan bir şeyler denersiniz. Eylemlerinize rastgelelik ve belirsizlik hakim olur. Sonuçta çıkan şey, baştaki niyetten uzak olma eğilimindedir. Kazara baştaki niyete uygun bir şey çıksa bile, bu şanstır, tutarlı bir şekilde tekrarlanamaz. Bu tür bir eylem, bir yaratma eylemidir, yaptığınız şeye de yaratım, ya da eser denebilir. Buradaki yaratıcılık, rastgelelik içermesi itibariyle seçici yaratıcılıktır (bkz. BVOYvKSU - Son Oturum). Ancak sizden beklenen bir tasarım ise, bu durumda elinizde yalnızca varsayımlarınız ve varsayımlarınızın gerçek olacağına dair temenniniz kalır.
Oysa sizden beklenen sonuç, işlevi ya da etkisi bakımından net ise, o işlevi ya da etkiyi oluşturmak üzere yola çıkar ve kendinize göre yöntemler kullanarak sonuca ulaşırsınız. Dolayısı ile niyet ve sonuç örtüşür. Bu durumda eylem, bir tasarlama eylemidir, yaptığınız şeye de tasarım denir.
Örneğin yeni bir araba tasarlayabilirsiniz. Araba denen şeyin bir tanımı vardır, ve yaptığınız şeyin araba olacağı baştan bellidir. Ama örneğin yeni bir müzik türü tasarlayamazsınız. Ya da toplum tasarlayamazsınız. Bunlar zamanla oluşur. Tasarladığını düşünen kendini kandırır. Gerçekleşen ile tasarlananın aynı olmadığını asla göremez, ve kendini tasarımcı olarak gördüğü sürece zorunlu olarak delirir.
Peki ortada hiçbir şey yok iken tasarlama eylemi nasıl mümkün olabilir?
Tasarlanması gereken şeyden olan beklenti net olmadığı için, önce zihinlerdeki beklentinin somutlaştırılması gerekir. Bunun için de tasarımdan önce beklenti üzerinde uzlaşılır. Yani önce yapılacak olan şey gerçekten yapılır. Ortaya çıkanın beklentiyi karşılayıp karşılamadığı sınanır. Karşılıyorsa elde somut bir sonuç, prototip, vardır. Bu somut sonucu istenen düzeye çekmek üzere tasarım eylemi için uygun zemin hazırdır.
Tasarım ancak gerçekleşmiş bir şeyin olabileceği en iyi hale getirilmesine denebilir. Toplum önce var olur, yasalar ise o toplumun varoluşuna uygun olacak şekilde sonradan tasarlanır. Bu tasarım bir etki yaratır ve yeni toplum doğurur, yasalar tekrar tasarlanır. Bu böyle gider.
Tasarım, geriye dönük bir eylemdir.