Doğrunun Keşfine Karşı Temkinli Durmak ve Olumsalcı Tavrın Korunması Üzerine
- Dogmatikler bir doğru keşfettim diyenler
- Negatif dogmatikler de bir doğru keşfedemeyiz diyenler, şüpheci görünenler.
- Şüpheciler ise şimdilik bilmiyoruz, ama bilmeye çalışmaya devam etmeliyiz diyenlerdir.
Bu olumsalcı tutum yıkıcı şüphecilikten de ezberci dogmatikçilikten(!) de daha gerçekçi ve faydalı bir tutumdur. Kabul etmesi de kolaydır. Diğer yandan bu tutum belli sınırlar dahilinde, yüksek olasılıkla bir şeyin doğru olduğunu kabul ederek hareket etmemizi de engellemez. Yani benim bir insan olduğumu bilemeyiz, ama yaşadığım dönem itibariyle insan olma olasılığım çok yüksek olduğundan buradaki şüpheciliği aksi ortaya çıkana kadar bırakabiliriz. Benim insan olduğum yargısını vermeyiz, ama bu kabulle yaşayabiliriz. Ama benim iyi veya kötü olduğum yargısını vermek daha sıkı bir şartlar silsilesi gerektirir. Yani yargılar her zaman askıda, ama insan mıyım sorusuna ömür boyu evet kabulü ile ilerleyebiliriz, ama iyi miyim sorusuna belki mutluyken iyidir, ya da şu an iyi görünüyor, bu akşam iyi biri olduğunu kabul edebiliriz, ama 10 yıl boyunca bağlayıcı olacak bir konuda, diyelim ki iş yapacağız, o zaman iyi de görünsem sözleşme gerekir.